ትግራይ

ኣብ 4ይ ክፋል ናይ “ዝተማቓቐለ ታሪኻት፡ ናይ በለጽ ሽርክነታት፣ መብርሂታት ድሕረባይታ ኲናት ኢትዮጲያን ኤርትራን” ዘርእስቱ ንዝምድናታት ተዛረብቲ ትግርኛ ኣብ ዝሓለፈ መዋእል ብምምርማር ሳዕቤናቱ ኣብ ህሉው ማሕበረ-ፖለቲካዊ ኩነታት ኤርትራን ኢትዮጲያን ዝገልጽ ብሪቻርድ ትሪቬሊ ዝተጻሕፈ መጽናዕታዊ ዓንቀጽ፡ ዝምድናታት ከበሳውያንን ተጋሩን ኣብ ግዜ መግዛእቲ ጣልያንን እዋን ፈደረሽንን ከመይ ከም ዝነበረ ክንፍትሽ ኢና።

እዚ 3ይ ክፋል ናይ’ቲ “ዝተማቓቐለ ታሪኻት፡ ናይ በለጽ ሽርክነታት፣ መብርሂታት ድሕረባይታ ኲናት ኢትዮጲያን ኤርትራን” ዘርእስቱ ንዝምድናታት ተዛረብቲ ትግርኛ ኣብ ዝሓለፈ መዋእል ብምምርማር ሳዕቤናቱ ኣብ ህሉው ማሕበረ-ፖለቲካዊ ኩነታት ኤርትራን ኢትዮጲያን ዝገልጽ ብሪቻርድ ትሪቬሊ ዝተጻሕፈ መጽናዕታዊ ዓንቀጽ ኢዩ። ኣብ መስርሕ ምምስራት መግዛእቲ ጣልያን ኣብ ቅርኒ ኣፍሪቃ ዝተራእዩ ርክባት ተዛረብቲ ትግርኛ ድማ ይትንትን።

እዚ 2ይ ክፋል ናይ’ቲ ንታሪኻዊ ማሕበረ-ፖለቲካዊ ዝምድናታት ተዛረብቲ ትግርኛ ኤርትራን ኢቲዮጲያን ኣብ ዝሓለፈ መዋእል ብምምርማር፡ ኣብ ህሉው ኩነታት ክልቲኡ ሃገራት ዘስዓቦ ውጽኢት ዘቕርብ ብሪቻርድ ትሪቬሊ ኣብ 1998 ዝተዳለወ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ኢዩ። ካብ 1700 ክሳብ መወዳእታ 1800 ዝተራእዩ ክስተታትን ሳዕቤናቶምን ክንፍትሽ ኢና።

“ዝተመቓቐለ ታሪኻት፡ ናይ በለጽ ሽርክነታት፣ መብሪሂታት ድሕረባይታ ኲናት ኢቲዮጲያን ኤርትራን” ብዝብል ኣርእስቲ፡ Richard M. Trivelli ኣብ 1998 ኣብ መጺሄት Afrika Spectrum ቅጺ 33፡ ቁጽሪ 3፡ ገጻት 257-289፡ ዘስፈሮ ሰፊሕ ታሪኻዊ ፖለቲካዊ ዓንቀጽ ንሎሚ ኣብ ኢቲዮጲያን ኤርትራን ንዕዘቦ ዘለና ፖለቲካዊ ኩነታት መሰረታዊ ጠንቅታቱ ብልክዕ ክንርድኦ ስለዝሕግዘና ናብ ትግርኛ በቢ ክፋል ተርጒመ ከቕርቦ ወሲነ ኣለኹ። እዚ ጽሑፍ ኣብ ዝሓለፈ መዋእል ዝነበረ ማሕበረ-ፖለቲካዊ ርክባት ተዛረብቲ ትግርኛ ኣብ ናይ ሎሚ ኤርትራን ኢቲዮጲያን ብምምርማር፡ ከመይ ኢሉ ናብ’ዚ ሎሚ ዝቕጽል ዘሎ ውግእን ዕግርግርን ከም ዝማዕበለ ይገልጽ። ንሎሚ 1ይ ክፋሉ እነሆ።